حدیث درباره ی ادب

حدیث درباره ی ادب

 

امام علی علیه السلام می فرمایند:

 شرافت آدمی به عقل و ادب است نه به مال و حسب

غررالحکم باب ادب

امام علی - علیه السّلام - فرمود: ادب، کمال آدمی است.

«غررالحکم، ح 998»

امام علی علیه السلام می فرمایند:

 بهترین ادبها آن است که انسان حدّ و اندازه خود را بداند و در همان حدّ بماند و از اندازه خود تجاوز نکند

غررالحکم باب ادب

امام علی علیه السّلام فرمودند: 

براى ادب کردن خود ، همین بس که دورى کنى از آنچه آن را از دیگران خوش نمى دارى

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث7077

هیچ ثروتی چون عقل،وهیچ فقری چون نادانی نیست. هیچ ارثی چون ادب وهیچ پشتیبانی چون مشورت نیست

#نهج_البلاغه حکمت54

امیرمؤمنان - علیه السلام - فرمود: بلا برای ظالم ادب، برای مؤمن آزمایش، برای پیامبران مقام و برای اولیاء کرامت و بزرگواری است.

«بحار الانوار، ج 64، ص 235»

امام_حسین (علیه‌السلام) :

پنج خصلت است که در هر کس نباشد ، بهره‌ی چندانی در او نیست :

خرد ، دین ، ادب ، حیا ، و اخلاق نیکو .

 حیاة الامام الحسین (ع) ، ج 1 ، ص 181

امام على علیه ‏السلام :

عَلَیکَ بِمُداراةِ النّاسِ وَ اِکْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَکَ سَیِّدُ الاَوَّلینَ وَ الآْخِرینَ بِقَولِهِ صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : اُعْفُ عَمَّنْ ظَـلَمَکَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَکَ وَ اَعْطِ مَنْ حَرَمَکَ ؛

تو را سفارش مى‏ کنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دینى)؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است : «گذشت کن از کسى که به تو ظلم کرده ، رابطه برقرار کن با کسى که با تو قطع رابطه کرده و عطا کن به کسى که از تو دریغ نموده است».

بحار الانوار(ط-بیروت) ج75 ، ص71 ، ح34

پیامبر صلی الله علیه و آله: اَدِّبوا اَولادَکُمْ عَلى ثَلاثِ خِصالٍ : حُبِّ نَبیِّکُمْ و حُبِّ اَهْلِ بَیْتِهِ وَ عَلىقِراءَةِ الْقُرآنِ ؛

فرزندانتان را به سه چیز ادب کنید: عشق به پیامبرتان، عشق به خاندان او، وقرآن خواندن. [کنز العمّال ، ح ۴۵۴۰۹]

اَنَسْ: حَیَّتْ جاریَةٌ لِلْحَسَنِ بْنِ عَلىٍّ علیه السلام بِطاقَةِ رَیْحانٍ ، فَقالَ لَها : اَنـْتِ حُرَّةٌ لِوَجْهِ اللّه ِ ،فَقُلْتُ لَهُ فى ذلِکَ ، فَقالَ : اَدَّبَنَا اللّه ُ تَعالى فَقالَ : «و إِذا حُیّیتُم بِتَحیَّةٍ فَحَیُّوا بِاَحْسَنَ مِنْها»الآیَةِ، وَ کانَ اَحْسَنُ مِنْها اِعْتاقَها؛

یکى از کنیزان امام حسن علیه السلام دسته گلى به ایشان تقدیم کرد. امام به او فرمود: تو درراه خدا آزادى! دلیل این کارشان را پرسیدم. فرمود: خداوند، ما را [این گونه] ادب آموخته است ، آن جا که [در قرآن کریم ]مى گوید: «و چون احترام شُدید، به بهتر از آن،پاسخ گویید» و بهتر از هدیه او، آزادى او بود! [بحار الأنوار ، ج ۴۳، ص ۳۴۳، ح ۱۵]

پیامبر صلی الله علیه و آله: اَنـَا اَدیبُ اللّه ِ وَ عَلىٌّ اَدیبى ، اَمَرَنى رَبّى بِالسَّخاءِ وَ الْبِرِّ وَ نَهانى عَنِالْبُخْلِ وَ الْجَفاءِ وَ ما شَى ءٌ اَبْغَضُ اِلَى اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الْبُخْلِ وَ سوءِ الْخُلُقِ، وَ اِنَّهُلیُفْسِدُ العَمَلَ کَما یُفْسِدُ الخَلُّ الْعَسَلَ.

من ادب آموخته خدا هستم و على، ادب آموخته من است . پروردگارم مرا بهسخاوت و نیکى کردن فرمان داد و از بخل و سختگیرى بازَم داشت . در نزد خداوندعزّوجلّ چیزى منفورتر از بخل و بد اخلاقى نیست . بد اخلاقى ، عمل را ضایع مى کند ،آن سان که سرکه عسل را. [مکارم الأخلاق، ص ۱۷]

امام صادق علیه السلام: اَدَّبَنى اَبى علیه السلام بِثَلاثٍ ... ونَهانى عَنْ ثَلاثٍ : قالَ لى : یا بُنَىَّ مَنْ یَصْحَبْصاحِبَ السّوءِ لا یَسْلَمْ وَ مَن لا یُقَـیِّد اَ لْفاظَهُ یَنْدَم ، وَ مَنْ یَدْخُل مَداخِلَ السَّوءِ یُتَّهَمْ...وَ نَهانى اَنْ اُصاحِبَ حِاسِدَ نِعْمَةٍ وَ شامِتا بِمُصیبَةٍ ، اَو حامِلَ نَمیمَةٍ ؛

پدرم علیه السلام مرا به سه چیز ادب آموخت و از سه چیز نهى ام فرمود . سه نکته ادب این بود که فرمود : فرزندم! هرکس با دوست بد بنشیند ، سالم نمى ماند و هر کس گفتارش را کنترل نکند ، پشیمان مى شود ، و هر کس به جایگاه هاى بد وارد شود ، موردبدگمانى قرار مى گیرد (زیر سؤال مى رود) و آن سه چیز که مرا از آن نهى فرمود: دوستى با کسى که چشم دیدن نعمت کسى را ندارد، و با کسى که از مصیبت دیگران شاد مى شود و با سخن چین. [تحف العقول، ص ۳۷۶]

امام علی علیه السلام:

لا غِنَی کالعَقلِ، و لا فَقرَ کالجَهلِ، و لا میراثَ کالاَدَب و لا ظَهیرَ کالمُشاوَرَه؛

هیچ ثروتی چون عقل و هیچ فقری چون جهل و هیچ میراثی چون ادب و هیچ پشتیبانی چون مشورت نخواهد بود.

نهج البلاغه(صبحی صالح) ص478

امام حسن عسکری علیه السلام:

کَفاکَ ادباً تَجنُّبُکَ ما تَکرهُ مِن غَیرکَ؛

در مقام ادب همین بس که آنچه برای دیگران نمی پسندی، خود از آن دوری کنی.

دره الباهره ص45 - بحارالانوار(ط-بیروت)ج66 ،ص407 ، ح115

امام صادق علیه ‏السلام :

اِنْ اُجِّلْتَ فى عُمُرِکَ یَومَیْنِ فَاجْعَلْ اَحَدَهُما لاِدَبِکَ لِتَسْتَعینَ بِهِ عَلى یَومِ مَوتِکَ. فَقیلَ لَهُ : وَ ما تِلْکَ الاِسْتِعانَةُ؟ قالَ : تُحْسِنُ تَدبیرَ ما تُخَلِّفُ وَ تُحْکِمُهُ؛

اگر در عُمرت دو روز مهلت داده شدى ، یک روز آن را براى ادب خود قرار ده تا از آن براى روز مُردنت کمک بگیرى. به امام گفته شد : این کمک گرفتن چگونه است؟ فرمودند : به این‏که آنچه را از خود برجا مى‏گذارى ، خوب برنامه‏ ریزى کنى و محکم‏ کارى نمایى.

وسایل الشیعه ج19 ، ص266 - کافی (ط-الاسلامیه) ج8 ،ص150

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: خداوند رحمت کند پدری را که با نیکی نمودن و مهربانی به فرزندش و با آموزش دادن و ادب کردنش او را در نیکی به خود یاری می‌کند.

«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 626»

امام علی - علیه السلام - فرمود: علم؛ ارثیه ای با ارزش، و ادب؛ زیوری نیکو، و اندیشه؛ آئینه ای صاف، و پوزش خواستن؛ هشدار دهنده ای دلسوز خواهد بود. و برای با أدب بودنت همین بس که آنچه برای خود دوست نداری، در حقّ دیگران روا نداشته باشی.

«بحارالأنوار، ج 1، ص 169، ح 20» .

امام على علیه ‏السلام :

اَدَّبتُ نَفسى فَما وَجَدتُ لَها    بِغَیرِ تَقوَى الالهِ مِن اَدَبِ

فى کُلِّ حالاتِها وَ اِن قَصُرَت    اَفضَلَ مِن صَمتِها عَنِ الکَذِبِ

وَ غیبَةِ النّاسِ اَن غیبَتَهُم    حَرَّمَها ذُوالجَلالِ فِى الکُتُبِ

اِن کانَ مِن فِضَّةٍ کَلامُکِ یا     نَفسُ فَاِنَّ السُّکوتَ مِن ذَهَبِ؛

به ادب و تربیت نفس خود پرداختم و براى‏آن  /  ادبى بهتر از تقواى الهى در تمام حالاتش نیافتم

و اگر از پس این امر برنیامد  /  براى آن چیزى بهتر از دم فروبستن از دروغ نیافتم

و از غیبت مردمان، همانا غیبت آنان را  /  خداوند با عظمت در کتاب‏ها حرام کرده است

اى نفس، اگر سخن تو  /  نقره است، سکوت طلاست

دیوان امیرالمومنین ص 69